Do powstania ENARu przyczyniły się prace związane z Europejskim Rokiem Walki z Rasizmem (1997). W okresie marzec – wrzesień 1998 ponad 600 organizacji pozarządowych zaangażowanych było w konsultacje na poziomie narodowym i europejskim dotyczące możliwości powołania oraz roli i funkcjonowania takiej sieci. Ich wynikiem stało się utworzenie ENAR ze wspólnym programem działania. ENAR stwarza obowiązek uznania przez organizacje pozarządowe wymiaru europejskiego w walce z rasizmem. Jest to równocześnie forum umożliwiające wymianę informacji oraz wpływanie na rozwiązania polityczne w Unii Europejskiej poprzez różnorakie kampanie.
ENAR prowadzi walkę z rasizmem, ksenofobią oraz dyskryminacją na tle religijnym; promuje równe traktowanie obywateli UE i państw trzecich; dąży do łączenia inicjatyw lokalnych z europejskimi oraz wyeliminowania rasistowskich elementów z ustawodawstwa europejskiego dotyczącego polityki migracyjnej; działa na rzecz zrozumienia i docenienia różnorodności kulturowej, etnicznej i rasowej.